X
GO
nl-BEfr-FR
Calciumgebrek

Calciumgebrek

Algemene beschrijving

mardi 30 octobre 2012

Algemeen

Calciumgebrek is het gevolg van een tekort aan opneembaar calcium (Ca) in de bodem. In gronden in onze regio wordt de gemeten pH in hoge mate bepaald door het kalkgehalte. Echter, een op grond van deze metingen voldoend hoog geachte pH-waarde is geen garantie dat er voor de plant voldoende opneembaar Ca in de bodem beschikbaar is. Dat komt omdat niet uit alle kalk, zoals in de bodem aanwezig , Ca voor de plant voldoende opneembaar is. Voor een goede Ca-voorziening van het gewas is het daarom gewenst dat bij het bemestingsonderzoek de hoeveelheid voor de plant opneembaar Ca wordt bepaald. Een tekort aan opneembaar Ca heeft tot gevolg dat in de geoogste jonge knollen (pootgoed) onvoldoende Ca beschikbaar is voor een vlotte ontwikkeling van kiemen en wortelstelsel van de jonge plant en bijgevolg voor een vlotte beginontwikkeling van het gewas.  

 

Functie en mobiliteit

Ca speelt een belangrijke rol bij de doorlatendheid van celmembranen, de celdeling en de celstrekking. Het zijn vooral de snelst groeiende weefsels die het ernstigst door Ca-gebrek worden getroffen. Eenmaal aanwezig in plantenweefsels is Ca in de plant weinig mobiel. Als gevolg daarvan treden gebreksymptomen het eerst op in jonge snelgroeiende delen van de plant. Neerwaarts transport van Ca is uitermate gering en als gevolg daarvan is de verplaatsing van Ca van de bovengrondse naar de ondergrondse delen praktisch verwaarloosbaar. Dit houdt tevens in dat Ca, aanwezig in het loof, tijdens het afrijpen van het gewas niet ter beschikking komt van de knollen. Opneembaar Ca moet daarom gedurende het gehele groeiseizoen en in het bijzonder gedurende de periode van knolzetting en knolgroei in voldoende mate in opneembare vorm in de bodem aanwezig zijn. Voor de afzetting van voldoende Ca in de jonge knol dient de bodem voldoende vochtig te zijn.


Effecten in relatie tot ziekten

Ca-gebrek in de poter leidt tot (herhaald) afsterven van de groeipunten van de kiemen en een zwakkere wortelontwikkeling. Als gevolg daarvan komen kiemen met Ca-gebrek vertraagd boven. Dit werkt aantasting met Rhizoctonia solani in de hand. Ca heeft een positieve invloed op de resistentie van knollen tegen een aantal ziekten.

 

Effecten in relatie tot kwaliteit en opbrengst

Gebleken is dat Ca-gebrek een nadelig effect heeft op de opbrengst en eveneens op de bakkwaliteit van chipsaardappelen. Bovendien kan de kwaliteit nadelig worden beïnvloed door de aanwezigheid van roestvlekjes (ijzervlekjes) in het vlees van de aardappelknollen.

Schadebeeld/Symptomen

In het loof

Ca-gebrek komt bij pootgoedaardappelen tot uiting door het te gronde gaan van het snel groeiende weefsel op betrekkelijk korte afstand onder de top van de kiem, dat daarbij glazig bruin wordt. Als reactie daarop lopen lager gelegen zijknoppen uit, waarna de zich hieruit ontwikkelende scheuten weer hetzelfde lot ondergaan. Dit proces kan zich enkele malen herhalen, waardoor sterk vertakte spruiten ontstaan.
Ca-gebrek kom tin het gewas tot uiting aan de groeipunten en aan de jongste bladeren. In gebieden waar celstrekking plaats vindt, zoals direct onder groeipunten van stengels en wortels en langs bladranden wordt deze sterk beperkt. Dit leidt tot in groei achterblijvende spichtige planten en een slecht ontwikkeld wortelstelsel. De blaadjes blijven kleiner en de bladranden zijn onregelmatig gegolf. 
Een te laag Ca-gehalte in het pootgoed komt in het gewas tot uiting als opkomstprobleem. Er zijn veel lege plantplaatsen waar te nemen of planten die met één of enkele in groei achterblijvende stengeltjes boven komen. Het gevolg is dat wat oudere gewassen met Ca-gebrek als gevolg van de onregelmatige opkomst vaak een hobbelig aanzien hebben. Ook komen planten voor met een bleek groen en spichtig uiterlijk, waaraan het (vaak sterk) achterblijven in groei en het geringe stengeltal opvalt. Als dergelijke planten worden uitgegraven valt een slecht ontwikkeld bruinachtig wortelstelsel op met een moederknol die steenhard aanvoelt. Bovendien komt het kleine knolletjes syndroom veel voor, dat vaak reeds zichtbaar is aan zeer jonge planten en zelfs al tijdens en kort na het uitlopen van de kiemen.

Calciumgebrek_spruiten

 

In de knol

Ca-gebrek in de knollen gaat vaak gepaard met diffuse bruine vlakjes (roestvlekken) in het vlees tot aan de vaatbundelring, maar niet in de schors. Aan het loof hoeven geen symptomen zichtbaar te zijn. Binnen de vaatbundelring komen verspreid in het merg meerdere droge onregelmatig gevormde roestbruine vlekken van verschillende grootte voor. De vlekken zijn vaak het duidelijkst aan het topeind van de knol. Soms blijft het verschijnsel beperkt tot een enkele vlek in het centrum van de knol. De aantasting neemt tijdens de bewaring niet in ernst toe. De symptomen kunnen makkelijk worden verward met die van hittebeschadiging en een aantal virusziekten. Van deze ziekten kunnen de symptomen echter zowel binnen als buiten de vaatbundelring voorkomen.
Roestvlekken is een fysiologisch verschijnsel, dat vooral op zandgronden in warme zomers na een periode met hoge (bodem)temperaturen voorkomt. Er zijn duidelijke rasverschillen in gevoeligheid. Roestvlekken worden bij het koken hard.

Calciumgebrek_roest

 

Voorkomen/bestrijden

Reeds aanwezig Ca-gebrek in pootgoed is niet op een praktisch toepasbare wijze te verhelpen. In de bovengrondse delen kan calciumgebrek worden verholpen door een gewasbespuiting met een calciumhoudende bladmeststof. Door de immobiliteit van Ca in de plant wordt dit echter niet naar de zich ontwikkelende knollen getransporteerd. Om te bereiken dat er gedurende het groeiseizoen en in het bijzonder gedurende de knolzettingsperiode voldoende opneembaar Ca voor de plant beschikbaar is dienen de meststoffen voor of tijdens het poten te worden toegediend. De Ca-opname door de knol is sterk afhankelijk van de vochtigheid van de grond. Let daarom goed op de vochtvoorziening tijdens de periode van knolgroei. 


Bron: Aardappelziektenboek, A. Mulder en L.J. Turkensteen, herziene uitgave 2008


Print
Comments are only visible to subscribers.